Insulinooporność zaburzenie homeostazy glukozy, polegające na zmniejszeniu wrażliwości organizmu na insulinę. Wyjaśniając łatwiej – insulinooporność oznacza obniżoną wrażliwości organizmu na działanie insuliny – hormonu odpowiedzialnego za regulację poziomu cukru we krwi. Odporność na insulinę może występować na różne sposoby, w zależności od etiologii i nasilenia choroby.

Po co nam insulina?
Insulina to hormon wytwarzany przez komórki beta trzustki. Pełni dwie główne funkcje w organizmie:
– obniża stężenie glukozy we krwi,
– uczestniczy w różnych przemianach metabolicznych glukozy, tłuszczów i białek, tak aby mogły być wykorzystane przez wszystkie komórki organizmu.

Jakie są przyczyny insulinooporności?
– podłoże genetyczne
– zaburzenia hormonalne
– efekt niektórych leków
– jednak najbardziej zagrożone insulinoopornością są osoby z nadwagą i otyłe, zwłaszcza te, u których tkanka tłuszczowa gromadzi się na brzuchu. Tłuszcz trzewny wytwarza hormony przeciwstawne do insuliny, więc im więcej tłuszczu trzewnego gromadzi nam się przy narządach, tym jesteśmy bardziej podatni na zachorowanie na insulinooporność.

Jakie są objawy insulinooporności?
– zmęczenie,
– bóle głowy,
– zaburzenia koncentracji,
– problemy ze snem,
– wysokie ciśnienie tętnicze,
– zwiększanie masy ciała, otyłość brzuszna,
– zwiększony apetyt,
– u kobiet: zaburzenia miesiączkowania.

Insulinooproność może przebiegać w sposób utajony. Może też ujawniać się w nietypowy sposób, między innymi poprzez zaburzenia gospodarki węglowodanowej, podwyższenie poziomu cholesterolu czy stężenia trójglicerydów we krwi, otyłość typu androidalnego (brzusznego), nadciśnienie tętnicze czy zwiększone stężenie kwasu moczowego we krwi.

Jak wykryć chorobę?
– doustny test obciążenia glukozą – badanie polega na podaniu pacjentowi glukozy i obserwacji reakcji organizmu, takich jak wydzielanie insuliny, szybkości regulacji poziomu cukru we krwi oraz szybkości wchłaniania jej do tkanek.
– metoda HOMA – polega na oznaczeniu we krwi insuliny i glukozy na czczo. Następnie przy pomocy odpowiedniego wzoru, wylicza się tzw. wskaźnik insulinooporności (HOMA-IR).
– metoda klamry metabolicznej – najlepsza metoda o potwierdzonej skuteczności. Polega na jednoczesnym podawaniu pacjentowi glukozy i insuliny w kroplówce – ilość insuliny jest niezmienna, a ilość glukozy – celowo modyfikowana. Wyznaczająca parametr GIR, czyli prędkość wlewu glukozy.

Jakie konsekwencje niesie za sobą insulinooporność?
– upośledzona tolerancja glukozy,
– nieprawidłowa glukoza na czczo,
– cukrzyca typu 2,
– zwiększone zapotrzebowanie na insulinę w cukrzycy typu 1,
– choroba wieńcowa,
– zespół metaboliczny,
– zespół policystycznych jajników (PCOS),
– bezalkoholowe stłuszczenie wątroby,
– niektóre nowotwory związane z otyłością.

Najważniejsze długoterminowe konsekwencje to cukrzyca typu 2, choroby sercowo-naczyniowe oraz większe ryzyko zachorowania na nowotwór złośliwy.

Jak więc się leczyć?
Insulinooporność przede wszystkim powinno się leczyć indywidualnie dobraną dietą i suplementacją oraz aktywnością fizyczną. Czasem leczenie jest wspomagane farmakologią.

Zalecenia dietetyczne
– Spożywaj posiłki regularnie co 3-4 godziny, 4-5 razy dziennie .
– Ostatni posiłek spożywaj 2-3 godziny przed snem.
– Preferuj obróbki termiczne: gotowanie, gotowanie na parze, pieczenie; zrezygnuj ze smażenia
– niech połowę tego co jesz, stanowią warzywa, owoce spożywaj z umiarem 1-2 porcje/ dzień, ale zawsze z posiłkiem.
– Węglowodany mogą stanowić 45%, ale wybieraj produkty o niskim indeksie glikemicznym
– Ogranicz do minimum produkty o wysokim indeksie glikemicznym, wyeliminuj z diety cukier oraz słodycze.
– Spożywaj produkty bogate w błonnik pokarmowy, poprawia on wrażliwość na insulinę.
– Spożywaj produkty zbożowe pełnoziarniste, a także grube kasze.
– Spożywaj nasiona roślin strączkowych, wymiennie z produktami zwierzęcymi (mięso/ nabiał/ jaja/ ryby) .
– Unikaj spożycia mięsa czerwonego i przetworzonych produktów mięsnych.
– Jedz ryby 2 razy w tygodniu – zawierają kwasy tłuszczowe omega 3, które mają korzystny wpływ na regulację gospodarki hormonalnej.
– Używaj soli do maksymalnie 5g dziennie.
– spożywaj kiszonki oraz fermentowane produkty mleczne (probiotyki), a także produkty zawierające inulinę: karczochy, cebula, czosnek (prebiotyki)

Indeks Glikemiczny (IG)
określa jak gwałtownie wzrasta poziom glukozy po spożyciu danego produktu.

IG <55 = produkty o małym IG – wybieraj przy układaniu codziennego jadłospisu
IG 55–70 = produkty o średnim IG – wybieramy od czasu do czasu
IG >70 = produktu o dużym IG – unikaj takich produktów

Pamiętaj, że dieta powinna być indywidualnie dopasowana. Częstym problemem osób z zaburzeniem gospodarki węglowodanowej jest problem z redukcją masy ciała. Wielokrotnie spotkałam się w gabinecie z osobami, które pomimo regularnej aktywności są stosowaniu i „mniej więcej” zdrowej diety mają problem ze stałym wzrostem masy ciała!