Na początek słowem wstępu…
Gruczoł tarczowy, tarczyca jest nieparzystym gruczołem zlokalizowanym w przednio dolnej części szyi. Zbudowana jest z dwóch płatów połączonych ze sobą cieśnią. Czasem w budowie anatomicznej występuje trzeci płat, tzw. Piramidowy. Tarczyca należy do gruczołów wydzielania wewnętrznego i poprzez produkowane hormony –trójjodotyroninę T3, tyroksynę T4 i kalcytoninę – odpowiada za metabolizm oraz gospodarkę wapniowo-fosforanową.
Obniżenie metabolizmu może u takich osób dochodzi nawet do 30%, gdyż w takim stopniu tarczyca odpowiada za przemianę materii. Niezbędne jest leczenie farmakologiczne, aby wyregulować wydzielanie hormonów.
„Choroba ta spowodowana jest przez niskie stężenie hormonów produkowanych przez tarczycę lub ich nieprawidłowy metabolizm w organizmie. Jeżeli niedobór w produkcji hormonów wynika z uszkodzenia samej tarczycy, mówimy o pierwotnej niedoczynności. Jeżeli przyczyną są zaburzenia stymulacji ze strony przysadki, mamy wtedy do czynienia z niedoczynnością wtórną. Czasami rozróżnia się też zaburzenie wynikające z niedostatecznej stymulacji przez podwzgórze – mówimy wtedy o niedoczynności trzeciorzędowej.”
Dieta w niedoczynności tarczycy powinna być optymalnie zbilansowana i urozmaicona.
Nie należy obniżać znacznie wartości kalorycznej diety. Niski udział białka i wartości kalorycznej diety może negatywnie oddziaływać na pracę tarczycy i układ immunologiczny. Stosowanie diet o zmniejszonej zawartości tłuszczu może zaburzać działanie układu odpornościowego i ograniczać przyswajanie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach.
Powinna składać się z 4 –5 posiłków dziennie i dostarczać m.in. selen, jod, cynk, żelazo, witaminę D, witaminę B12, E, C oraz beta-karoten, z diety lub suplementacji. Witaminy antyoksydacyjne działają ochronnie na tarczycę i jednocześnie wpływają na łagodzenie stanów zapalnych.
Istotnym składnikiem w diecie osób z chorobą Hashimoto jest również odpowiednia podaż niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych omega –3. Są to związki, które wykazują właściwości przeciwzapalne. Aktywują również wytwarzanie cytokin przeciwzapalnych i zmniejszają ilość mediatorów zapalnych w organizmie. Poprawiają konwersję hormonów T4 do T3, poprawiają wrażliwość tkanek na działanie hormonów. Dobrymi źródłami nienasyconych kwasów tłuszczowych są ryby, oleje rybie, a także pestki dyni, awokado, orzechy
Jod – niezbędny składnik do produkcji hormonów tarczycy. Może wpływać na pogłębianie deficytów selenu, żelaza czy retionolu.
Źródła jodu w diecie osób z niedoczynnością tarczycy to: makrela, małże, dorsz, ostrygi, otręby, sól jodowana, wody mineralne oraz czerwone wino.
Selen – jako składnik enzymu dejodynazy, uczestniczy w przemianie tyroksyny do trijodotyroniny T3. W przypadku jego niedostatecznej podaży dochodzi do zmniejszenia wytwarzania T3 oraz oksydatywnego uszkodzenia tarczycy; zmniejsza się także przyswajalność jodu.
Źródła : skorupiaki i ryby, czosnek, grzyby oraz orzechy brazylijskie.
Obniżone stężenie żelaza w organizmie może prowadzić do obniżenia stężenia T3 oraz wzrostu TSH.
Dobrym źródłem żelaza są: czerwone mięso, nasiona lnu, pestki dyni, otręby pszenne, mak, sezam, żółtka jaj, pistacje.
Kluczowym dla właściwego funkcjonowania tarczycy jest także optymalny poziom cynku, który pochodzi przede wszystkim z: zarodków pszennych, nasion lnu, pestek dyni oraz produktów zbożowych pełnoziarnistych .
Ważną rolę w diecie osób z niedoczynnością tarczycy pełni także błonnik pokarmowy. Odpowiednia podaż błonnika poprawia pracę przewodu pokarmowego. Sprzyja zmniejszeniu masy ciała.
Źródła błonnika : otręby pszenne, płatki naturalne, pełnoziarniste pieczywo, suszone owoce, orzechy i nasiona oraz surowe warzywa i owoce.
W niedoczynności tarczycy zaleca się eliminację produktów, będących źródłem substancji wolotwórczych. Substancje te znajdziemy m.in. warzywach krzyżowych, roślinach strączkowych ( soja), w kapuście, brukselce, rzepie, brokułach, kalafiorze, szpinaku a także w gorczycy, orzechach ziemnych, zielonej i czarnej herbacie.
Ich negatywne działanie polega na tym, że substancje wolotwórcze wiążą się z jodem, w związku z czym ograniczają możliwość wbudowania jodu do hormonów tarczycowych. Nie ma jednak konieczności całkowitej eliminacji produktów z diety u osób z niedoczynnością tarczycy, gdyż są źródłem wielu substancji odżywczych. Zaleca się jedynie ich ograniczone spożycie i jednoczesne zwrócenie uwagi na sposób ich przygotowania, m.in. obróbka termiczna zmniejsza ilość substancji wolotwórczych w produkcie, nawet o ok. 30%
Dlaczego warto ograniczyć mleko i produkty mleczne? Kazeina wykazuje działanie antygenowe, co nie jest wskazane w Hashimoto
Natomiast gluten – jego frakcja – białko – gliadyna podobne do tkanki tarczycowej – wywołuje produkcję przeciwciał wobec niej przez układ odpornościowy – mogą atakować również tkankę tarczycy.
